- İklim Aciliyeti
Dünya ekosistemindeki bir dizi pozitif geri besleme mekanizması nedeniyle, gelecekteki bir zamanda, küresel ısınmanın üstel bir hızla kendi kendine artmaya devam etmesi beklenmektedir ve doğrudan etkimiz ne olursa olsun, bu küresel ısınmayı geri dönülemez kılıyor.1.1 Bu mücadeleyi kazanmamız için bir zaman sınırımız olduğu anlamına geliyor bu. Son on yıllar problemi çözmek için somut bir adım atmaksızın tartışma ve müzakereyle1.2 geçtiğinden dolayı bu zaman sınırı bugün çok acil bir noktada. İklim değişiminin serbest düşüşe geçmesini önlemek için, önümüzdeki yirmi yıl içinde sera gazı salımlarımızı sert bir biçimde azaltmamız ve yeryüzündeki ortalama ısınmayı sanayi devrimi öncesi sıcaklık seviyesine göre 2 ºC’nin altında tutmamız gerekiyor.1.3 Biz, gerçekten de, bir iklim acil durumu içerisindeyiz.
- İklim Adaleti
İklim değişimi boşlukta gerçekleşmiyor. Küresel Kuzey2.1, tarih boyunca sera gazı salımlarından daha fazla sorumlu olmuş iken küresel Güney onun etkilerinden dramatik bir şekilde en çok etkilenen taraf olmuştur.2.2 Gerçekte iklim değişiminde hiçbir sorumlulukları olmayan daha yoksul ülkeler çok daha az adaptasyon kapasitesine sahipler.2.3,4,5 Her bir ülkede, en yoksullar zenginlere göre çok daha savunmasızlar.2.6 Genel olarak, beyaz olmayan deri renginden insanlar2.7,8 ve farklı toplumsal cinsiyete sahip olanlar2.9 çevresel etkiler karşısında daha farklı kırılganlıklara maruz kalıyor.
Tarihteki salımların çoğu yaklaşık 90 şirket tarafından yapılmış olmasına rağmen iklim değişiminden tüm insanlık etkileniyor.2.10 Dahası, ortalama bir yurttaşın izlenecek politikaların şekillendirilmesinde görünür hiçbir etkisi yokken karar verici iktidar gücü sosyoekonomik elitlerde toplanmış durumda.2.11 Bir başka adaletsizlik de bilgiye erişim konusunda yaşanıyor: çok uluslu şirketler, örneğin Exxon2.12 veya Shell2.13 küresel ısınma hakkında bilinmesi gereken her şeyi on yıllardır biliyor olmalarına rağmen bir yandan kamuoyunda müzakereci söyleme arka çıkarken2.14 bir yandan da etkin bir iklim politikasının oluşmaması için nüfuzlarını kullanmışlardır.2.15
İklim adaletsizlikleri olarak tanımladığımız tüm bu toplumsal durumları kınıyoruz ve adil bir geçişin insanları sürece katmak ve bu sorunlara yanıt olmak zorunda olduğuna inanıyoruz. İklim değişimine karşı gerçek çözümün iklim adaleti olduğuna inanıyoruz.
- Ekstraktivizm
Ekstraktivizm, bu gezegendeki her şeyin bizim kısa dönem ihtiyaçlarımız, isteklerimiz ve hatta öngörülemez kaprislerimizi karşılamak uğruna topraktan çıkarılabileceğini söyleyen bir ideolojiyi tanımlamanın kısaltılmış biçimidir. Ekonomik büyüme (büyüme için büyüme), kâr maksimizasyonu, finansallaşma gibi kapitalizmin takıntıları için iyi bir dost olsa da ekstraktivizmin tarihsel kökleri sömürgecilik zamanlarına kadar dayanır. Ekstraktivist bir bakış açısı doğal kaynakları sadece çıkarılacak ve insanlar tarafından sömürülecek bir şey olarak görür. Biz ve gezegendeki geri kalan her şey ikiliğine karşı, evi paylaştığımız diğer varlıklarla olan etkileşimimize özen göstermemizi gerektiren, insanın bir organizmanın parçası olduğu bir bakış açısı öneriyoruz. Ektraktivist bir bakış açısı, sorunlarının tümünün çözümünü daha fazla madencilik, daha fazla sömürü ve daha fazla tüketimde görür. Kendi hayatta kalışımız ve iyi olma hâlimiz için bu tekil bakış açısını terk etmeyi savunuyoruz.
- Enerji Demokrasisi
Enerji demokrasisini şöyle özetleyebiliriz: 1) temiz ve sürdürülebilir, 2) kamusal ve 3) toplulukların yönetimi altında enerji kaynaklarının kullanımı.4.1
İklim üzerindeki etkisine göre kirletici enerjiler iklim değişiminden etkilenen topluluklar başta olmak üzere gelecek nesillerin kendi kaderlerini tayin hakkını sınırlandırır. Bu nedenle, enerji demokrasisi yaşanılabilir bir gezegeni teminat altına alacak gerekliliklere ve bilimsel gerçekliklere dayalı politikaları temel almalıdır. Yaşanılabilir bir gezegeni sağlama almak tahtaya vurup kötü şanstan korunma dilemekten ve bu şansla da ekonomik büyümenin azalıp gitmesini ummaktan çok daha ciddi bir iştir.4.2 Yönümüzü gerçek bir adil dönüşüme doğru değiştirmek için sadece on yılımız var.4.3 Bu nedenle bu tartışma kâr maksimizasyonu veya ekonomiye dair kaygıların ötesinde ilerlemelidir. Ve tam da bu nedenle enerji demokrasisi enerjinin toplumsal mülkiyetinden geçmek zorundadır.
Ancak toplumsal mülkiyet daha fazla kamusal denetime olanak sunsa da halkın değil çok uluslu şirketlerin ellerinde olan yönetmelik ve yasal düzenlemeler sürecinde hükümetler daha büyük ekonomik çıkarları temsil etme eğilimi gösterirler. Temel bir ilke olarak, adil bir dönüşüm, meselenin sadece bizden ibaret olmadığı, bu dönüşümün maddi ve insani maliyetlerini ödeyen çoğunlukla (dünya nüfusunun yüzde 99’uyla) ilgili olduğu anlamına gelir. Bugüne kadar, milyonlarcamız bir kuraklık bölgemizi kavurduğu veya bir fırtına şehrimizi vurduğu her defasında fosil yakıt endüstrisinin sebep olduğu toplumsal maliyeti ödemeye devam etti. Bu bedelin gerçek sorumlusu olan insanlara ödetilmesi için bu dönüşümde toplulukların doğrudan müdahilliğine ihtiyacımız var. Yani, enerjini toplumsal mülkiyeti yeterli değil, onun yönetimi, ona erişim ve kilit kararlar toplulukların denetiminden geçmelidir.
- Üç Kilit Sayı: 80, 0, Sıfır
Ortalama 2 ºC’lik yeryüzü seviyesindeki sıcaklık artışından kaçınmak için bilinen fosil yakıt rezervlerinin en az yüzde 80’ini yer altında tutmak zorundayız (buna ek olarak gelecekte bulunacak yeni rezervler de dahil).5.1
Bulunmuş rezervlerden sadece az bir kısmında fosil yakıt çıkarımı yapılıyor. Ancak gerçek şu ki, sadece çıkarım yapılan rezervleri saymak bile küresel karbon bütçemizi aşmamıza çoktan yeter de artar. Bu, gezegeni yaşanılabilir halde tutmak istiyorsak tam olarak 0 yeni fosil yakıt çıkarma projesine izin vermemiz gerektiği anlamına geliyor.5.2
Son olarak, iklim acil durumu nedeniyle, toplumumuzun gidişatını üretimden dağıtıma ve tüketime kadar radikal şekilde değiştirmek zorundayız ve bu yol değişikliği önümüzdeki on yıl içinde gerçekleşmek durumunda. “Sıfır”ıncı on yılda5.3 şu kararı vereceğiz: ya her şeyi değiştireceğiz ya da iklim değişikliği hayatta kalmamız için gerekli olan her şeyi değiştirecek.5.4
- Doğrudan Eylem
İklim aktivizmi bağlamında, doğrudan eylemler ya çevresel bir suçtan sorumlu olanlarla karşı karşıya gelmek ya da süregiden bir çevre problemini ifşa etmek üzere yapılan politik eylemlerdir. Bu eylemler suçun kendisine doğrudan etki etmeyi içerir, örneğin tehlike arz eden bir kararı tetikleyecek bir sürecin kesintiye uğratılması6.1, devam eden bir suçun fiziksel olarak bloke edilerek durdurulması6.2, suç mahallinin işgali6.3 veya belli faaliyetlerin meşruluğunun bulunan noktada protesto edilerek reddedilmesi, sloganlarla veya isyan şarkılarıyla tepki verilmesi6.4 gibi. Doğrudan eylemlerde eylemciler olağan akışındaki işleyişi kesintiye uğratmak için “bedenlerini ortaya koyarlar”. Bir kural olarak eylemin kendisi ilk elden probleme yönelik pozitif bir etkide bulunur.6.5 Oturma, ayakta durma (dikilme), bisiklet sürme, toplu ritüel eylemleri, baskınlar, yol kapamalar, blokajlar ve işgaller bazı doğrudan eylem örnekleridir.
- Sivil İtaatsizlik
Çok eski zamanlardan beri siviller adil olmayan yasalara, liderlere itaatsizlik göstermişlerdir; fakat “sivil itaatsizlik” terimi ancak on dokuzuncu yüzyılda oluşmuştur.
Bu konsept, esas olarak kamusal ve politik doğasıyla karakterize olmuş grevler, iş bırakmalar, doğrudan eylemler, boykotlar ve işbirliği yapmama gibi farklı biçimlerde somutlanabilir. Bu, günlük yaşamlarında pahalı olduğu için metro bileti almayanlarla7.1 aynı pratiğin, açık politik taleplerle, uzun vadeli bir stratejiyle bütünleşmiş bir şekilde politik bir eylem olarak yapılması arasındaki büyük farkı yaratır.7.2
Sivil itaatsizlik eylemlerini ahlaki olarak yasalardan ve kurallardan daha yüksek bir duruma uyma biçimi olarak savunuyoruz. Fosil yakıt endüstrisinin yıkıcı faaliyetlerinin çoğu sadece yasa dışı değil, aynı zamanda onların rutin pratikleri haline gelmiştir.7.3 Yaşanılabilir bir gezegene tehlikeli, yozlaşmış ve adaletsiz yasalardan daha fazla değer veren herkesin statükoya karşı gelmekten başka seçeneği yoktur.
Climaximo Örgütü, Portekiz’de iklim krizine karşı mücadele eden bir örgüttür.
Kaynak: https://climaximo.wordpress.com/2017/03/30/glossario-do-ativismo-climatico/
1.1https://vimeo.com/1709110
1.2http://unfccc.int/timeline/
1.3https://climaximo.wordpress.com/2016/02/22/decade-zero-sinan-eden/
2.1https://en.wikipedia.org/wiki/North-South_divide
2.2http://www.carbonmap.org/
2.3,4,5 https://www.nap.edu/catalog/18373/abrupt-impacts-of-climate-change-anticipating-surprises
http://germanwatch.org/de/download/8551.pdf
https://www.theguardian.com/commentisfree/2014/may/12/new-zealand-refuses-climate-change-refugees-mass-action-is-now-needed
2.6https://www.oxfam.org.uk/blogs/2014/03/englands-most-deprived-areas
2.7,8 https://thinkprogress.org/low-income-black-and-latino-americans-face-highest-risk-of-chemical-spills-da1e85c4d76c
https://www.thenation.com/article/race-best-predicts-whether-you-live-near-pollution/
2.9http://www.womenandclimate.org/wp-content/uploads/2015/03/Climate-Justice-and-Womens-Rights-Guide1.pdf
2.10 https://www.theguardian.com/environment/2013/nov/20/90-companies-man-made-global-warming-emissions-climate-change
2.11 https://scholar.princeton.edu/sites/default/files/mgilens/files/gilens_and_page_2014_-testing_theories_of_american_politics.doc.pdf
2.12 http://exxonknew.org/
2.13 https://www.theguardian.com/environment/2017/feb/28/shell-knew-oil-giants-1991-film-warned-climate-change-danger
2.14 http://merchantsofdoubt.org/
2.15 http://senate.ucsd.edu/media/206150/lobby_spend_report__april.pdf
4.1http://www.youtube.com/watch?v=A2c9vsJeGFM
4.2http://www.empregos-clima.pt/base-para-uma-transicao-justa-democracia-energetica-sinan-eden-climaximo/
4.3http://www.carbonbrief.org/scientists-discuss-the-1-5c-limit-to-global-temperature-rise
5.1http://www.rollingstone.com/politics/news/global-warmings-terrifying-new-math-20120719
5.2http://priceofoil.org/content/uploads/2016/09/OCI_the_skys_limit_2016_FINAL_2.pdf
5.3https://climaximo.wordpress.com/2016/02/22/decade-zero-sinan-eden/
5.4https://thischangeseverything.org/book/
6.1https://www.youtube.com/watch?v=T_4qwtkYWjY
6.2https://www.youtube.com/watch?v=xa0dTUQL-Eo
6.3https://www.youtube.com/watch?v=qQP07jwBsqk
6.4https://www.youtube.com/watch?v=M53-cxC8B1E
6.5https://climaximo.wordpress.com/2016/05/24/activism-its-better-than-dying-sinan-eden/
7.1https://www.youtube.com/watch?v=mSm3fK0lp7E
7.2http://watchdisobedience.com/disobedience/
7.3https://www.youtube.com/watch?v=YyDgSl13Dl8